ถ้าคุณอาศัยอยู่ในที่โล่งกว้าง เช่นบ้านที่มีบริเวณนอกเมืองใหญ่, ในไร่ในฟาร์ม, หรือเดินทางใช้ชีวิตอยู่ในทุ่งโล่งดงทึบ และต้องการอาวุธไว้ป้องกันตัว คุณควรจะทำความรู้จักกับปืนไรเฟิ้ลชนวนกลางไว้ครับ
เมื่อคนที่ไม่รู้จักปืนส่วนใหญ่ได้ยินคำว่า “ไรเฟิ้ล” ก็จะนึกถึงสิ่งชั่วร้าย ปืนที่เอาไว้ลองสังหาร หรือปืนที่เอาไว้ลักลอบล่าสัตว์
แต่ในความจริงแล้วคำว่า “ไรเฟิ้ล” (Rifle) นั้นแปลว่าปืนที่มีเกลียวในลำกล้องเท่านั้นเอง อาจจะเป็นปืนที่ใช้กระสุนขนาดเล็กอย่าง .22 หรือขนาดใหญ่ๆก็เรียกไรเฟิ้ลเหมือนกัน
การทำเกลียวในลำกล้องนี้ทำให้ปืนยาวสามารถยิงได้ไกลและแม่นยำขึ้น มีผลแตกต่างจากปืนที่มีลำกล้องเกลี้ยงๆมาก จนมีการกล่าวว่าถ้าไม่มีปืนไรเฟิ้ล มนุษย์อาจจะไม่ได้ครองโลกแบบนี้

ถ้าคุณอยู่อาศัยหรือใช้ชีวิตบางเวลาอยู่ในบ้านที่มีบริเวณ, อยู่ในที่โล่งกว้าง ระยะที่เกิดภัยคุกคามอาจจะกว่าในเมืองมาก ในที่โล่งระยะที่ดูไม่ไกลนั้นอาจจะเกิน 50 เมตร 100 เมตร และระยะ 200-300 เมตรก็ดูเหมือนใกล้นิดเดียว
ปืนสั้นมีระยะหวังผลใช้งานอยู่ที่ 20-30 เมตรเท่านั้น ปืนลูกซองก็ไม่เกิน 40-50 เมตร ปืนยาว .22 ก็ไม่เกิน 100 เมตร ในขณะที่ภัยคุกคามที่เกิดขึ้นนอกเมืองนั้นอาจจะเกิดจากกลุ่มคนนอกกฎหมายซึ่งก็มักจะมีอาวุธผิดกฎหมายเช่นปืนยิงเร็วที่ใช้ในสงครามซึ่งมีระยะยิง 2-300 เมตร
ถ้าคุณไม่คิดว่าจะมีปืนไรเฟิ้ลชนวนกลางไว้ในครอบครอง ก็ควรจะทำความรู้จักและฝึกยิงให้เป็นไว้ครับ เพราะเราไม่มีทางรู้เลยว่าในอนาคตจะเกิดอะไรขึ้น อาจจะมีจราจล, ภัยพิบัติที่ทำให้เราอาจจะจำเป็นต้องใช้ปืนชนิดนี้
คำว่าชนวนกลางนั้นก็อธิบายถึงกระสุนที่มี ชนวน หรือ แก๊ป (Primer) อยู่ที่ส่วนกลางของจานท้ายกระสุน ต่างจากกระสุนขนาด .22 ที่มีชนวนอยู่ที่ริมขอบกระสุน

กระสุนชนวนกลางเกือบทั้งหมดให้ความเร็วหัวกระสุนและแรงปะทะสูงกว่ากระสุน .22 ปืนไรเฟิ้ลชนวนกลางนี้จึงมีระยะหวังผลไกลกว่ามาก ตั้งแต่ 100 เมตรไปจนถึง 800 เมตร แล้วแต่ชนิดและกระสุน และมีอำนาจหยุดยั้งสูงกว่าปืนขนาด .22 มาก
ปืนไรเฟิ้ลชนวนกลางมีกลไกหลายแบบเช่น แบบลูกเลื่อน, แบบคานเหวี่ยง (ที่เห็นในหนังคาวบอย), แบบปั๊ม, แบบเซมิออโต้, แบบบรรจุเดี่ยว หรือ แบบลำกล้องแฝด
ปืนไรเฟิ้ลแฝดเป็นปืนขนาดใหญ่สำหรับล่าสัตว์มีราคาแพงมากๆ, ปืนบรรจุเดี่ยวมีตั้งแต่ถูกจนแพง, ปืนแบบปั๊มไม่ได้รับความนิยมมากนักและมีการผลิตออกมาน้อยมากในปัจจุบัน ส่วนปืนเซมิออโต้ชนวนกลางประชาชนธรรมดาอย่างเราๆไม่สามารถครอบครองได้ตามกฎหมายไทย ดังนั้นจึงมีปืนแบบลูกเลื่อนและคานเหวี่ยงที่เป็นตัวเลือกที่ดีสำหรับปืนป้องกันตัว
ปืนยาวคานเหวี่ยง (Lever Action) ส่วนใหญ่จะบรรจุกระสุนในหลอดใต้ลำกล้อง เมื่อต้องการจะยิง ผู้ยิงจะต้องบริหารกลไกโดคยผลักคานไปข้างหน้าเพื่อสลัดปลอกที่ยิงแล้วออกและง้างนกเมื่อดึงคารกลับเข้าที่กระสุนในใหม่ก็จะถูกป้อนเข้ารังเพลิงพร้อมยิง

ปืนยาวคานเหวี่ยงนั้นมีผลิตในขนาดกระสุนหลายขนาดหลากหลายตั้งแต่เล็กๆอย่าง .22 LR ไปจนถึงขนาดใหญ่ แต่ข้อจำกัดของแม็กกาซีนหลอดนี้ก็คือ ไม่สามารถใช้กับกระสุนไรเฟิ้ลที่เป็นหัวแหลม (กระสุนสมัยใหม่ ส่วนใหญ่จะเป็นหัวแหลมเพื่อให้ยิงได้ระยะไกล) เพราะแรงสะท้อนของปืนอาจจะทำให้หัวแหลมของกระสุนไปกระแทกแก๊ปที่จานท้ายของกระสุนนัดข้างหน้าจะเกิดระเบิดขึ้นได้ กระสุนขนาดต่างๆที่ใช้กับปืนคานเหวี่ยงนั้นมีใช้กันแพร่หลายมากในอเมริกา แต่ไม่มีจำหน่ายในบ้านเรา ดังนั้นปืนคานเหวี่ยงที่นิยมสั่งมาขายในประเทศไทยมักจะเป็นปืนที่ใช้กระสุนปืนสั้นลูกโม่เช่นขนาด .357 แม็กนั่ม หรือ .44 แม็กนั่ม

ปืนคานเหวี่ยงที่ใช้กระสุนปืนสั้นนี้มีข้อดีที่หากระสุนได้ง่ายราคาไม่แพง ตัวปืนมีขนาดกระทัดรัดคล่องตัว ระบบกลไกของคานเหวี่ยงก็สามารถยิงซ้ำได้เร็วโดยไม่ต้องลดปืนลงจากแนวเล็ง

แต่ข้อด้อยของปืนยาวคานเหวี่ยงที่ใช้แม็กกาซีแบบหลอดก็คือความไม่สะดวกในการบรรจุและเลิกบรรจุ เพราะการบรรจุต้องใส่กระสุนที่ลิ้นด้านข้างหรือด้านล่าโครงปืนที่ละนัด และถ้าต้องการเลิกบรรจุก็ต้องโยกคานเหวี่ยงให้กระสุนเข้ารังเพลิงแล้วดีดออกทีละนัด

นอกจากนี้ด้วยลักษณะทางโครงสร้างของปืนคานเหวี่ยงทำให้มันมีข้อจำกัดในเรื่องความแม่นยำที่เป็นรองปืนยาวแบบลูกเลื่อน ปัญหานี้จากแนวยึดโครงปืนกับลำกล้องที่ไม่แน่นเท่าและระบบนกสับที่มีเวลาทำงานช้ากว่าเข็มแทงชนวนของปืนลูกเลื่อน และเมื่อประกอบกับกระสุนที่ออกแบบมาให้ใช้กับปืนสั้น ทำให้ปืนคานเหวี่ยงที่ใช้กระสุนปืนสั้นมีระยะยิงหวังผลอยู่ที่ประมาณ 100 เมตร ไม่เกิน 150 เมตร
อ่านเรื่องปืนคานเหวี่ยง Winchester ได้ที่หน้านี้
ปืนไรเฟิ้ลชนวนกลางแบบลูกเลื่อนเป็นปืนยาวที่ใช้กันแพร่หลายที่สุดทั่วโลกมากว่าร้อยปี และก็ยังเป็นปืนที่มีความแม่นยำที่สุดและไว้ใจได้ที่สุดแบบหนึ่ง มีมากมายหลายผู้ผลิตในประเทศต่างๆทั่วโลกและมีขนาดกระสุนให้เลือกนับร้อยๆชนิด
แต่ที่นิยมกันในบ้านเรามีเพียงสองขนาดคือ ขนาด .223 และขนาด .308 ซึ่งเป็นกระสุนที่เป็นที่นิยมสูงสุดทั่วโลกด้วย กระสุน 2 ขนาดนี้ในปัจจุบันมีโรงงานกระสุนในประเทศเราคือ Bullet Master ผลิตผลิตกระสุนออกมาจำหน่ายและหาซื้อได้ที่สนามยิงปืนแล้ว

ปืนไรเฟิ้ลลูกเลื่อนขนาด .223 และ .308 นี้มีระยะหวังผล 3-400 เมตรหรือไกลกว่านั้น ถ้าเป็นปืนและกระสุนที่มีคุณภาพดีและอยู่ในมือผู้ชำนาญ
ปืนไรเฟิ้ลลูกเลื่อนขนาด .223 และ .308 มีมากมายหลายแบบสำหรับการใช้งานที่แตกต่างไป บางส่วนเป็นปืนที่ออกแบบมาสำหรับพาดยิง ตัวปืนมีน้ำหนักมาก ใส่กับกล้องที่ทำกำลังขยายมากๆ ปืนเหล่านี้ออกแบบมาให้ยิงอยู่กับที่นิ่งๆ ยิงเป้าแข่งขันในระยะไกลมากๆ ซึ่งก็อาจจะไม่ตรงกับวัตถุประสงค์ ของการป้องกันตัวนัก แต่ก็มีอีกไม่น้อยที่ออกแบบมาให้ใช้งานอเนกประสงค์ น้ำหนักไม่มากเกินไป และคล่องตัว เหมาะกับการใช้งานป้องกันตัว
ในบรรดาปืนไรเฟิ้ลที่ออกแบบมาให้คล่องตัวเหมาะกับการป้องกันตัวมีน่าสนใจอยู่ 2-3 รุ่นครับ
กระบอกแรกคือ Mossberg MVP ขนาด .223 ที่มีขนาดกระทัดรัดมาก

กระบอกต่อมาคือ CZ 527 ขนาด .223

กระบอกโปรดของผู้เขียน Ruger Gunsite Scout ขนาด .308

ปืนไรเฟิ้ลชนวนกลาง ไม่ใช่ปืนที่ทุกคนจะต้องมีไว้ คนส่วนใหญ่ที่ใช้ชีวิตอยู่ในเมืองอาจจะไม่มีความจำเป็นจะต้องใช้มันเลยตลอดชีวิต สำหรับคนที่อยู่อาศัยอยู่ในที่โล่งกว้าง ปืนไรเฟิ้ลชนวนกลางอาจจะเป็นปืนที่ป้องกันตัวคุณได้ดีกว่าปืนอื่นๆ
แต่ไม่ว่าคุณจะใช้ชีวิตแบบไหน เราไม่สามารถวางใจได้ว่าในช่วงชีวิตนี้เราจะไม่มีความจำเป็นต้องใช้ปืนไรเฟิ้ลชนวนกลางเลย ทุกวันนี้โลกใบนี้ดูช่างไม่แน่นอนเสียเหลือเกิน อะไรก็เกิดขึ้นได้
อย่างน้อยก็ควรจะทำความรู้จักไรเฟิ้ลชนวนกลาง และฝึกยิงไว้บ้างครับ
ขอจบด้วยข้อแนะนำที่สำคัญอีก 3 ข้อถ้าคุณอยากมีปืนครับ
- ก่อนอื่นใด เรียนรู้กฎความปลอดภัยในการใช้อาวุธปืน หากไม่เข้าใจปฏิบัติไม่ถูกต้อง ปืนเป็นสิ่งอันตรายถึงชีวิต อ่านและทำความเข้าใจกฎความปลอดภัยในการใช้อาวุธปืนได้ที่นี่ครับ
- ไปเรียนยิงปืน ปรมาจารย์ Jeff Copper กล่าวไว้ว่า “การมีปืนไม่ได้ทำให้คุณพร้อมใช้อาวุธ เท่าๆกับที่การมีกีต้าไม่ได้ทำให้คุณเป็นนักดนตรี”
ในเมืองไทยมีที่สอนยิงปืนมากมาย ดีบ้าง, ปานกลางบ้าง, ไม่ดีบ้าง ลองอ่านตรงนี้ว่ามีที่ไหนแนะนำบ้างนะครับ - ไม่ควรทำอะไรหรือครอบครองอะไรที่ผิดกฎหมายอาวุธปืนอย่างเด็ดขาด อย่างที่กล่าวมาแล้ว กฎหมายปืนบ้านเราเป็นกฎหมายที่ให้สิทธิกับประชาชนมากแล้วเมื่อเทียบกับประเทศอื่นๆ ไม่จำเป็นเลยที่เราจะต้องไปดิ้นรนหาสิ่งที่อยู่นอกเหนือกฎหมาย และการทำผิดกฎหมายอาวุธปืนมีบทลงโทษหนักมาก ลองศึกษาหาความรู้ดูนะครับ ผมไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญในเรื่องนี้ครับ