Saturday, December 9, 2023
Homeความคิดและมุมมองปัญหาที่หนักหนาที่สุด คือเราไม่เข้าใจปัญหา

ปัญหาที่หนักหนาที่สุด คือเราไม่เข้าใจปัญหา

-

ปัญหาที่หนักหนาที่สุด คือเราไม่เข้าใจปัญหา

แล้วก็มักจะลากกันไปผิดประเด็น และไม่รู้จักจัดลำดับความสำคัญ

ปรกติผมไม่ค่อยได้ติดตามเรื่องราวในโซเชี่ยล ก็ไม่เลยไม่เข้าใจอยู่หลายวันว่าทำไมคนถึงพูดกันว่า ไข่เจียวเขาเรียกไข่ทอด และถกเถียงกันเรื่องราคาโซล่าเซล

และปรกติผมจะไม่ออกความเห็นในเรื่องที่เป็นประเด็นในโซเชี่ยล เพราะมักจะมี “คนรู้” เยอะอยู่แล้ว แต่ครั้งนี้เป็นเรื่องที่ผมคิดว่าพอจะรู้กับเขาอยู่บ้าง เลยขอออกความเห็นสักหน่อยครับ

ไม่ใช่เรื่องไข่ทอดหรือโซล่าเซลนะครับ แต่เป็นเรื่องวิถีชีวิตของคนในชนบทผมโชคดีที่ได้มีโอกาสได้คลุกคลีกับเพื่อนๆที่อยู่กับป่าอยู่บนดอยมาบ้าง และล่าสุดที่น่าสนใจมากก็คือ ผมมีโอกาสได้ไปนั่งฟังงานวิจัยของคณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาฯ เกี่ยวกับชุมชนในจังหวัดน่าน

น่าสนใจมากครับ เพราะอาจารย์หลายท่านใช้เวลากว่า 2 ปีทำงานอยู่กับชาวบ้านจนเข้าใจรากของปัญหา และพยายามช่วยกันหาทางแก้ปัญหานั้นบ้านน้ำปี้และบ้านวนาไพรอยู่ในเขตอุทยานฯศรีน่าน ที่อยู่ในเขตอุทยานฯก็เพราะอยู่มาก่อนนานแล้วอุทยานฯมาประกาศล้อม

ทีมงานวิจัย พบว่าชาวบ้านทั้ง 2 หมู่บ้านนี้ปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ส่งขาย หลังจากปลูกข้าวโพดมาสิบกว่าปี แต่ละครัวเรือนมีหนี้สินโดยเฉลี่ยกว่า 5 แสนบาท! จะเลิกปลูกก็ไม่ได้เพราะหนี้ท่วมตัว ติดอยู่ในวงจรอุบาท จะทำอย่างอื่นสภาพพื้นที่ก็ไม่อำนวย ที่จะขายก็ไม่มี ขายข้าวโพดได้ไม่พอ ต้องกู้เงินมาซื้อข้าวกิน จนมีคำพูดที่ว่า พอวางช้อนก็ต้องไปกู้เงินมาซื้อข้าวมื้อต่อไป

ตรงนี้คือปัญหาครับ การปลูกพืชเชิงเดี่ยว การกดราคาจากนายทุนจากระดับเจ้าสัวไปจนถึงระดับล่าง

ปัญหาและสิ่งที่จำเป็นอันดับต้นๆของเขาและหมู่บ้านที่คล้ายๆกันนี้อีกกว่า 4,000 หมู่บ้านในประเทศไทย ย่อมไม่ใช่การอยากกินไข่ทอด, อยากดูทีวีที่มีแต่การใบ้หวยและขายผลิตภัณฑ์เสริมความงาม แต่หากเป็นการหาวิธีให้เขาสามารถมีอาหารกินได้เองไม่ต้องซื้อและอยู่กับธรรมชาติรอบๆตัวเขาให้ได้ อย่างยั่งยืน ไม่ใช่ยืนรอคนไปหยิบยื่นให้ อย่าบอกให้เลี้ยงหมู เลี้ยงไก่กินไข่นะครับ ข้าวยังไม่มีจะกินจะเอาอะไรมาให้หมูให้ไก่กินครับ

โชคดีอยู่บ้างที่มีคนเข้าใจปัญหานี้ พี่ฉิม บัณฑิต ฉิมชาติ หัวหน้าอุทยานแห่งชาติศรีน่าน ทำงานมานานนับปีเพื่อให้ชาวบ้านมีน้ำและสามารถทำนามีข้าวกินเองได้คนดีย่อมดึงดูดคนดี มีอาจารย์และนักวิชาการอีกหลายท่านเข้าไปช่วยพี่ฉิมและชาวบ้าน บางคนมาช่วยเรื่องน้ำ, บางคนมาช่วยเรื่องพันธุ์ข้าวที่เหมาะสมกับพื้นที่ บางคนมาช่วยสร้างอาชีพเสริม

การทำให้น้ำธรรมชาติไหลอยู่ได้ทั้งปีคือชีวิตของคนทั้งหมู่บ้าน

2 ปีที่ผ่านมานี้ 2 หมู่บ้านนี้มีข้าวกินเองแล้วไม่ต้องกู้เงินไปซื้อ หนี้สินเริ่มลดลง แต่รายได้ก็ลดลงไปด้วยเพราะเขาปลูกข้าวโพดน้อยลง ตอนนี้เราถึงเริ่มคุยกันว่าจะสร้างอาชีพเสริมอะไรให้ชาวบ้านได้อีกบ้าง

เรื่องนี้มีรายละเอียดอีกเยอะ ต้องลงมือทำกันอีกยาวครับ แต่ผมมาเล่าให้ฟังเพื่อจะบอกว่า สาระสำคัญของปัญหาชนบทไม่ใช่แค่ เรื่องของไข่ทอด, ไม่ใช่เรื่องต้องดูทีวี หรือมีโซล่าเซล

แต่ปัญหาอยู่ที่คนเมืองอย่างเราไม่เคยเข้าใจปัญหา แล้วเอาวีถีสมมุติของเราไปเป็นบรรทัดฐานและไปสร้างปัญหากันเสียเอง

อ่านแล้วไม่ต้องมาดราม่ากับผมนะครับ ถ้าอยากเห็นของจริงผมจะพาไป แต่ถ้าพาไปเห็นแล้วต้องลงมือช่วยแก้ปัญหาไปด้วยกันนะครับ

นาที่นาเกียนอุดมสมบูรณ์มากครับ หมู่บ้านนี้ไม่ได้มีปัญหาอะไรเลยครับ

ปล. ภาพประกอบนี้ไม่ได้มาจากน่าน แต่มาจากแถวๆบ้านนาเกียนที่เป็นประเด็นอยู่นี่แหละครับ จะบอกให้ว่าหมู่บ้านนี้เป็นที่ในอุดมคติมาก อยู่ที่สูงกว่า 1,000 เมตร ห้อมล้อมไปด้วยป่า น้ำท่าอุมสมบูรณ์ ปลูกข้าวได้มาก มีโครงการหลวงมาช่วยให้ปลูกกาแฟพร้อมทั้งรับซื้อ ผมยินดีที่จะไปใช้ชีวิตอยู่ที่นี่โดยยอมแลกกับการไม่กินไข่เจียวและไม่ดูทีวีไปตลอดชีวิตเลยครับ

ตาเกิ้น
ตาเกิ้นhttp://takern.wordpress.com
นักสำรวจ, นักเขียน และนักเล่าเรื่อง

Leave a Reply

LATEST POSTS

คุ้มครองแต่ไม่เคยให้คุณค่า ตอน นกกรงหัวจุก

ผมเฝ้ามองการโต้เถียงกับเรื่องนกกรงหัวจุกหรือนกปรอดหัวโขน ระหว่างฝ่ายผู้เลี้ยงนกและ “นักอนุรักษ์” มาพักใหญ่แล้วในเรื่องว่า จะให้นกกรงหัวจุกคงอยู่ในบัญชีสัตว์ป่าคุ้มครองหรือจะปลดออก หลายคนคงมองว่านี่เป็นความขัดแย้งที่หาทางออกไม่ได้ แต่ผมกลับมองว่าถ้าเราเปิดใจมองร่วมกันและยอมรับวิธีคิดใหม่ๆ (ที่ประเทศอื่นเขาทำกันมานานแล้ว) เรื่องของนกกรงหัวจุกอาจจะเป็นโอกาสเปลี่ยนแปลงให้การอนุรักษ์ของประเทศนี้เดินไปในทิศทางที่ถูกต้องเสียทีนะครับ ก่อนจะเข้าเรื่องนกกรงหัวจุก ผมขอเล่านิทานให้ฟังสักเรื่องหนึ่งก่อน อย่าเพิ่งเบื่อ อย่าเพิ่งมองว่ามันไม่เกี่ยวกันนะครับ เรื่องมีอยู่ว่า พี่น้องสองคนทะเลาะกันเพราะแย่งส้มผลสุดท้ายในบ้าน ถึงขั้นตบตีกัน เสียงดังไปถึงแม่ แม่พยายามเจรจาให้แบ่งกันคนละครึ่งลูกก็ไม่มีใครยอม ต่างคนต่างบอกว่าต้องใช้ทั้งลูก นานเข้าพ่อที่นั่งเล่นของเล่นอยู่ทนรำคาญเสียงไม่ได้ จึงเดินมาแยกลูกสาวทั้งสองที่เริ่มจะจิกหัวฟัดกันให้ตายไปข้างหนึ่ง แล้วถามรายละเอียด บอกพ่อหน่อยว่าจะเอาส้มไปทำอะไร  คนพี่สาวก็บอกว่าจะทำแยมส้ม ส่วนน้องสาวบอกจะทำน้ำส้ม เมื่อคุยกันเช่นนี้พ่อก็ปอกเปลือกส้มให้ลูกสาวคนโตไปทำแยม แล้วก็เอาเนื้อส้มให้ลูกสาวคนเล็กไปคั้นน้ำ ลงตัวไปได้ทั้งสองคน ส่วนพ่อก็เอาเมล็ดส้มไปปลูกไว้ข้างบ้านต่อไปจะได้ไม่ต้องแย่งส้มผลสุดท้ายกันอีก นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่าถ้าเราคุยกันดีๆมันจะมีทางออกที่ไม่ต้องมีคนแพ้คนชนะ แต่มันจะมองไม่เห็นเวลาทะเลาะกันจนหน้ามืด ใครยังไม่ได้ติดตามข่าวยังไม่รู้เรื่องความขัดแย้งของนกกรงหัวจุก...

นิยมไพรสมาคม และจุดเริ่มต้นของการอนุรักษ์ในประเทศไทย

เมื่อไม่นานมานี้ ผมได้หนังสือรายเดือนของ “นิยมไพรสมาคม” มาจากมิตรสหายหลายเล่มและกำลังทะยอยอ่านอย่างบรรจง (เพราะหนังสือเหล่านี้มีอายุ 65 ปี แทบจะกรอบเป็นผงอยู่แล้ว)   ผมอ่านแล้วตื่นตะลึงมากครับ ผมเคยได้ยินได้อ่านเรื่องราวของคุณหมอบุญส่ง เลขะกุลมาบ้างว่าท่านสร้างสรรค์ส่งดีๆไว้มากมาย แต่ไม่เคยรับรู้เรื่องนิยมไพรสมาคมมากนัก  และดูเหมือนว่าเรื่องราวของสมาคมนี้ได้เลือนหายไปจากความรับรู้ของสังคมไทยแล้ว  เลยขอมาเล่าเรื่องหลายอย่างสู่กันฟังถึงประวัติศาสตร์สำคัญของการอนุรักษ์ในบ้านเราที่กำลังจะลืมเลือนไป ในยุคก่อนปี พ.ศ. 2500 ประเทศไทยยังไม่รู้จักกับคำว่า “อนุรักษ์” ใดๆเลย (ในหนังสือก็ยังไม่มีคำนี้) ตอนนั้นใครอยากจับจองที่ตรงไหนก็ไปแจ้งที่อำเภอแล้วก็ลงมือถาง สัตว์ป่าทุกชนิด (ยกเว้นช้าง) ไม่มีกฎหมายอะไรคุ้มครอง ใครอยากล่าอะไรด้วยวิธีไหน...

Editor ใช้ Award เดินป่า โดยตาเกิ้น

พวกเราที่ ThailandOutdoor มีความโชคดีที่เราได้มีโอกาสทดสอบทดลองอุปกรณ์กลางแจ้งมากมาย และก็จะมีของบางอย่างที่เราทดสอบแล้วชอบจนซื้อไว้ใช้เอง เราเรียกของเหล่านั้นว่า "Editor ใช้ Award"  และนี่คือ "Editor ใช้ Award" ปี 2022 จากตาเกิ้นครับ VDO ยาวนะครับเพราะอธิบายกันทุกอย่างรวมถึงเหตุผลที่เลือกใข้ในสถานการณ์ต่างๆกัน เราแบ่งเป็นช่วงๆให้เลือกดูกันได้ครับ ตามนี้เลย บางคนอาจจะบอกว่าผมใช้แต่ของแพงๆหรูๆ ก็อาจจะจริง หรือไม่ แล้วแต่มุมมองครับ ทุกอย่างในชีวิตเราล้วนแล้วแต่ขึ้นกับว่าเราให้ลำดับความสำคัญกับอะไร  สำหรับผมแล้ว ผมไม่ได้ซื้อของอื่นหรูหราอะไร แต่การออกมาอยู่ท่ามกลางธรรมชาติ การเดินป่า คือความสุขในชีวิตผม ผมจึงเลือกใข้แต่ของดีๆ...

ไปเรียนหลักสูตรปืนพกต่อสู้กับหน่วยปฏิบัติการพิเศษ

ผมเขียนบทความนี้ไว้ตั้งแต่เดือนมิถุนายน ปี พ.ศ.2552 เขียนข้างหลังกระดาษสำเนา ป.4 (ทะเบียนปืน) ในช่องยิงทันทีที่เรียนเสร็จ เขียนด้วยความประทับใจของการสอนยิงปืนในคอร์สนี้ ถึงวันนี้แม้ว่าหลายๆอย่างจะเปลี่ยนไป แต่ผมยังคงข้อความทุกอย่างที่เขียนในบทความนี้ไว้อย่างเดิมรวมทั้งรูปภาพเดิมที่อาจจะไม่ชัดนัก ด้วยความตั้งใจปัจจุบันโรงเรียนสอนยิงปืนแห่งนี้เปลี่ยนชื่อเป็น ชมรมยิงปืนเขาสามยอด ยังตั้งอยู่ที่สถานที่เดิมในค่ายเอราวัณ จังหวัดลพบุรี สอนมาต่อเนื่องถึง 14 ปีแล้วถ้านับถึงวันนี้ หลักสูตรพัฒนาไปมาก และมีถึง 8 หลักสูตรให้เรียนได้ตามลำดับขั้น และยังสอนโดยหัวหน้าชุดครูท่านเดิมที่มีความมุ่งมั่นอย่างเต็มที่ที่จะให้คนไทยได้เรียนรู้การใช้อาวุธปืนได้อย่างถูกต้องผมเชื่อว่าที่นี่คือโรงเรียนสอนยิงปืนที่ดีที่สุดที่เราจะสามารถเรียนได้ในประเทศไทย ผมเขียนอธิบายเพิ่มเติมไว้ที่ตอนท้ายของบทความนี้ครับ ในสังคมที่บิดเบี้ยวมากขึ้นทุกวัน ดูเหมือนพวกเราสุจริตชนจะต้องเสี่ยงกับภัยคุกคามรอบด้าน ไม่ว่าจะเป็นโจร...

Most Popular

%d